YouTube, Instagram ve TikTok’ta içerik üreten fenomenlerin milyonluk gelirleri gündem olurken, Ticaret Bakanlığı reklam ve işbirliği kurallarını sıkılaştıracak yeni düzenlemeleri devreye almaya hazırlanıyor.

Sosyal medyada içerik üreten influencer’lar, elde ettikleri yüksek kazançlarla son dönemde dikkatleri üzerine çekti. Özellikle gençlerin yoğun ilgi gösterdiği bu alan, milyonlarca kişinin içerik üretip gelir elde etmeye çalıştığı bir sektöre dönüştü. Ancak influencer’ların gelirlerinin şeffaf olmaması ve markalı içeriklerde yeterli bilgilendirme yapılmaması üzerine Ticaret Bakanlığı yeni adımlar atıyor.

Influencer Ekonomisi Türkiye’de Rekor Seviyeye Ulaştı

Son yıllarda sosyal medya, gençler için bir hobi olmaktan çıkıp kazanç kapısına dönüştü. Türkiye’de influencer ekonomisinin 10 milyar TL’yi aştığı tahmin ediliyor. Özellikle YouTube, Instagram ve TikTok’ta içerik üretenler, markaların reklam bütçelerini televizyon yerine sosyal medyaya kaydırmasıyla ciddi gelirler elde ediyor. Bu dev pazar, artık birçok şirketin ana reklam stratejisinin merkezine yerleşmiş durumda.

En Çok Kazanan Fenomenler Arasındaki Farklar Dikkat Çekiyor

Her fenomen aynı oranda kazanmıyor; gelir uçurumu oldukça büyük. Listenin zirvesindeki Orkun Işıtmak’ın yıllık 120 milyon TL geliri, sektörün ne kadar kârlı olabildiğini gösteriyor. Ruhi Çenet ve Danla Bilic gibi isimler de yıllardır sektörde olmanın avantajıyla yüksek kazançlar elde ediyor. Fakat alt sıralardaki içerik üreticileri aynı seviyeye ulaşmak için yoğun rekabetle karşı karşıya.

Gençlerin En Büyük Hayali Artık “Fenomen Olmak”

Türkiye’de yapılan araştırmalar, 18–25 yaş arası gençlerin önemli bölümünün sosyal medyadan gelir elde etmeyi “en cazip meslek” olarak gördüğünü ortaya koyuyor. Çünkü geleneksel mesleklerde kariyer süreci yıllar alırken, influencer’lık daha kısa sürede gelir getirebiliyor. Ancak görünmeyen kısmı ise oldukça yorucu: sürekli içerik üretme zorunluluğu, algoritma baskısı ve takipçi kaybı riski. Yani fırsatlar kadar zorluklar da var.

Bakanlığın Düzenleme Hazırlığına Yol Açan Sorunlar

Ticaret Bakanlığı’nın adım atmasının temel nedeni, “gizli reklam” sorununun büyümesi. Birçok fenomen, ücret aldığı halde tanıtım yaptığını söylemiyor ve kullanıcıyı yanıltıyor. Bu durum hem tüketici haklarını ihlal ediyor hem de reklam veren ile influencer arasında karışıklıklara yol açıyor. Şikâyetlerin artması üzerine Bakanlık kapsamlı bir düzenleme için harekete geçti.

Reklam Etiketi Zorunluluğu Gizli Tanıtımı Bitirmeyi Hedefliyor

Yeni düzenlemeyle birlikte fenomenler artık reklam içeriklerini gizleyemeyecek. #Reklam, #Sponsor, #İşbirliği gibi etiketlerden en az birini kullanmak zorunlu olacak. Ayrıca markanın adının açıkça yazılması gerekiyor. Bu zorunluluk, tüketiciye hangi içeriğin reklam olduğunu net şekilde gösterecek.

Çoklu Paylaşımda Etiket Atlayan Fenomenlere Önlem

Bir kampanyanın birden fazla gönderide devam ettiği durumlarda her paylaşımda etiket kullanılması zorunlu hale geliyor. Çünkü pek çok influencer, ilk paylaşımda reklam ibaresi koyup devamındaki paylaşımlarda bunu gizleyerek reklamı normal içerik gibi göstermeye çalışıyordu. Yeni kural, bu “arka kapı” yöntemini tamamen kapatmayı hedefliyor.

Sesli İçerikler ve Canlı Yayınlar İlk Kez Düzenleme Kapsamında

Fenomenlerin en çok kullandığı alanlardan biri olan canlı yayınlar artık düzenleme kapsamına alınıyor. Yayın başında “reklam içerir” uyarısı yapılması zorunlu olacak. Böylece kullanıcılar, izledikleri yayının bağımsız mı yoksa reklam içerikli mi olduğunu baştan bilecek. Bu düzenleme özellikle oyun ve alışveriş tanıtımlarında kullanıcıyı koruyacak.

Dijital Filtre Yasağı Güzellik Algısını Korumayı Amaçlıyor

Reklamlarda filtre kullanımının yasaklanması özellikle kozmetik sektörünü yakından etkileyecek. Çünkü yıllardır influencer’lar, güzellik ürünlerini tanıtırken filtre kullanarak gerçeğe aykırı sonuçlar gösteriyordu. Bakanlık, bu uygulamanın tüketiciyi aldatıcı olduğunu belirterek filtre kullanımını tamamen yasaklıyor. Bu adım, sosyal medya kaynaklı sahte güzellik algısına karşı önemli bir hamle olarak görülüyor.

Yapay Zekâ ile Oluşturulan Karakterlerde Şeffaflık Zorunlu Olacak

Son dönemde markaların reklamlarında yapay zekâ ile oluşturulan insan karakterler kullanılmaya başlandı. Bu karakterler gerçek insan gibi göründüğü için kullanıcıyı yanıltabiliyor. Yeni düzenleme, yapay zekâ kullanıldığında bunun açıkça belirtilmesini zorunlu hale getiriyor. Böylece dijital manipülasyon içeren reklamların tüketiciyi aldatması engellenecek.

Influencer ekonomisinin büyümesiyle birlikte sektördeki gelir trafiği ve reklam ilişkileri daha görünür hale geliyor. Bakanlığın getirdiği düzenlemeler, hem tüketicinin korunması hem de reklam sektörünün şeffaflaştırılması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Yeni kurallar, influencer’ların gelir modelini değiştirmese de içerik üretim süreçlerini daha disiplinli hale getirecek. Ayrıca yapay zekâ ve filtre kullanımına getirilen sınırlamalar, özellikle güzellik ve kozmetik alanındaki yanlış algıların önüne geçmeyi hedefliyor.