TÜİK ANKETLERİNE KATILMAYANLARA 15 BİN TL PARA CEZASI – İŞTE YASAL DAYANAĞI

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yürüttüğü resmi anketlere katılmayan vatandaşlar, 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu kapsamında 15 bin TL’ye kadar idari para cezasıyla karşılaşabilir. Cezanın detayları ve kimleri kapsadığı haberimizde.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ülke genelindeki ekonomik, sosyal ve demografik verileri toplamak amacıyla düzenli olarak anket çalışmaları yürütmektedir. Bu çalışmalar, “Resmi İstatistik Programı” kapsamında değerlendirilmekte olup, bazıları zorunlu katılım gerektiren niteliktedir. TÜİK anketlerine katılmayı reddeden vatandaşlara ise yasal yaptırımlar uygulanabilmektedir.

TÜİK Anketleri Zorunlu mu?

Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye genelinde istatistikî veri toplamak amacıyla düzenli olarak anketler yapmaktadır. Bu anketlerin bir bölümü, Resmi İstatistik Programı kapsamında yürütülür ve katılım kanunen zorunludur. Rastgele seçilen birey veya haneler, bu tür anketlere katılmakla yükümlüdür.

2. Yasal Dayanak: 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu

TÜİK anketlerine katılım zorunluluğu, 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’na dayanmaktadır. Kanunun 54. maddesine göre, resmi istatistik programı kapsamında yürütülen araştırmalarda bilgi vermeyen, yanlış ya da yanıltıcı bilgi sunan kişilere idari para cezası uygulanır. 2025 yılı itibarıyla bu cezanın üst sınırı 15 bin TL olarak belirlenmiştir. Cezalar her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenmektedir.

3. Ceza Süreci Nasıl İşliyor?

TÜİK tarafından anket için seçilen kişiler önce bilgilendirilir. Katılım konusunda uyarı yapılır ve gönüllü iş birliği beklenir. Ancak uyarılara rağmen bilgi verilmemesi ya da kasıtlı olarak yanıltıcı beyanlarda bulunulması durumunda, ilgili kurum tarafından idari para cezası süreci başlatılabilir. Ceza otomatik değil, idari işlemler sonucunda uygulanır.

4. Kimler Bu Cezayla Karşı Karşıya Kalabilir?

Ceza sadece zorunlu TÜİK anketlerine katılmayan gerçek ve tüzel kişileri kapsar. Gönüllü anketlerde böyle bir ceza söz konusu değildir. Vatandaşların, kendilerine ulaşan anketin TÜİK tarafından yürütüldüğünden emin olmaları önemlidir. Şüphe durumunda TÜİK’in resmi web sitesi (www.tuik.gov.tr) veya ALO 124 hattı aracılığıyla doğrulama yapılabilir.

5. Neden Bu Kadar Önemli?

TÜİK tarafından yapılan istatistikî çalışmalar, Türkiye’deki ekonomik, sosyal, demografik ve kültürel verilerin temelini oluşturur. Bu veriler, devlet politikalarının belirlenmesi, kamu hizmetlerinin planlanması ve uluslararası raporlamalarda kullanılır. Bu nedenle, vatandaşların bu sürece katkı sağlaması hem kamusal hem de anayasal bir sorumluluktur.

TÜİK Anketlerinde Ne Soruluyor?

TÜİK’in yaptığı anketler, istatistikî alanlara göre farklılık gösterse de genel olarak gelir, harcama, istihdam, eğitim, sağlık, memnuniyet ve yaşam tarzı gibi başlıklarda sorular içermektedir. İşte en sık uygulanan anket türleri ve örnek soruları:

• Hanehalkı Bütçe Anketi: Aylık gelir, gıda ve konut harcamaları, elektrik-doğalgaz giderleri, tasarruf oranları
• İşgücü Anketi: Çalışma durumu, iş arama süreci, sektörel dağılım, kayıt dışı istihdam
• Yaşam Memnuniyeti Anketi: Sağlık, eğitim, ulaşım, sosyal hizmetlerden memnuniyet, mutluluk düzeyi
• Zaman Kullanımı Anketi: Günlük uyku süresi, internet kullanımı, ev işleri ve çocuk bakımı gibi faaliyetlerin süresi
• Özel temalı araştırmalar (göç, çocuk işgücü, sağlık, eğitim): Konuya özel, daha detaylı sorular içerebilir.

TÜİK, bu anketlerde toplanan tüm bilgilerin gizlilik ilkesine uygun, tamamen anonim ve yalnızca istatistik üretme amacıyla kullanıldığını vurgulamaktadır. Kişisel bilgiler hiçbir koşulda üçüncü kişilerle paylaşılmaz.