Türkiye’nin yıllardır tartıştığı “il olacak ilçeler” listesi, yeni hazırlanan kapsamlı çalışmayla yeniden gündeme geldi. Nüfus, ekonomi, ulaşım, stratejik konum ve bölgesel ihtiyaçlar değerlendirilerek belirlenen ilçeler, geleceğin yeni illeri olmaya en yakın adaylar olarak öne çıkıyor.

Türkiye’de nüfus artışı, şehirleşme, ekonomik faaliyetlerin genişlemesi ve bölgesel yönetim ihtiyacı, bazı ilçelerin il yapılması gerekliliğini yeniden gündeme taşıdı. Uzmanlar tarafından hazırlanan son çalışma, il olmaya en yakın ilçeler için kapsamlı bir liste ortaya koydu. Özellikle Marmara, Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde güçlenen ilçeler, hem nüfusları hem de ekonomik kapasiteleriyle dikkat çekiyor.

Çalışmada İstanbul, Tekirdağ, Kocaeli, İzmir, Balıkesir, Muğla ve Antalya gibi büyükşehirlerin bazı ilçeleri, yıllardır süren tartışmalar nedeniyle listenin en güçlü adayları arasında gösteriliyor. Ayrıca hızlı büyüme trendine sahip bazı ilçeler de bu yıl listeye ilk kez dâhil edildi.

Açıklanan listeye göre il olmaya en yakın ilçeler şöyle sıralanıyor:

Lüleburgaz, Çerkezköy, Silivri, Çorlu, Tuzla, Kapaklı, Gebze, Çayırova, Darıca, Ereğli (Zonguldak), Bandırma, MustafaKemalpaşa, İnegöl, Tavşanlı, Edremit, Bergama, Soma, Aliağa, Akhisar, Salihli, Torbalı, Ödemiş, Nazilli, Alaşehir, Söke, Kuşadası, Milas, Bodrum, Fethiye, Serik, Manavgat, Alanya, Polatlı, Ereğli (Konya), Erdemli, Silifke, Ceyhan, İskenderun, Viranşehir, Midyat, Silopi, Erciş ve Doğubayazıt.

Liste, Türkiye’nin batısından doğusuna geniş bir yelpazede dağılan 40’tan fazla ilçenin il olma potansiyelini gözler önüne seriyor.

Marmara’nın Sanayi Kuşağı: Trakya ve Kocaeli Çevresinde İlçeler Yeni İllere Dönüşüyor

Çerkezköy, Çorlu, Kapaklı ve Gebze hattı Türkiye’nin en yoğun üretim ve istihdam merkezini oluşturuyor.
Bu ilçeler, yalnızca OSB sayısıyla değil; ihracat hacmi, lojistik ağlara entegrasyonu, uluslararası yatırımların yoğunluğu ve nüfus artış hızı açısından da il statüsünü hak eden yerleşimler hâline geldi.
Gebze, Kocaeli’nin ekonomisini sırtlayan en büyük güç olarak kendi içinde bir “büyükşehir ölçeği” rafine ediyor. Çerkezköy ve Çorlu’da ise fabrika kümelenmeleri, işgücü çekim gücü ve sürekli göç hareketi, bu ilçeleri demografik olarak da il seviyesine taşımış durumda.

İstanbul’un Yükünü Hafifletecek Çeper Kentler: Silivri ve Tuzla Yeni Merkezler Olabilir

Silivri, geniş yüzölçümü ve kendi iç düzeniyle İstanbul’dan çok Tekirdağ’a benzer bir şehir yapısına sahip.
Konut projeleri, tarım alanları, sanayi bölgeleri ve otoyol bağlantılarıyla bağımsız bir kent merkezi görüntüsü sunuyor.
Tuzla ise tersaneler bölgesi, yoğun sanayi, Sabiha Gökçen’e yakınlık ve E-5/TEM bağlantılarının kesişimiyle İstanbul’un doğu çıkışında bağımsız bir ekonomik çekim alanı oluşturuyor.
Her iki ilçe de “metropolün uzantısı” değil, artık kendi kimliğini oluşturan kentsel merkezler olarak değerlendiriliyor.

Trakya’nın Yeni İl Adayı: Lüleburgaz Bölgesel Hizmet Üssü Olma Yolunda

Lüleburgaz, ulaşım koridorları (TEM–D100), kültürel merkezleri, üniversite gelişimi ve geniş ticaret hacmiyle Kırklareli’nin il kapasitesini aşan bir yapıya ulaşmış durumda.
Trakya’da Ergene Havzası’nın genişlemesi, büyüyen lojistik faaliyetler ve Balkanlara açılan kapı konumu, ilçeyi stratejik bir merkez hâline getiriyor.
Hizmet sektörü, sağlık altyapısı ve eğitim kurumlarının sayısı, Lüleburgaz’ı bölge insanının merkez olarak tercih ettiği bir şehir hâline dönüştürdü.

Güney Marmara’nın Üç Büyük Gücü: Bandırma – İnegöl – MustafaKemalpaşa

Bandırma, limanıyla yalnızca Balıkesir’in değil tüm Güney Marmara’nın lojistik merkezi konumunda.
Aynı zamanda demiryolu ve Bandırma–Bursa–Yalova otoyolu projeleriyle “Türkiye’nin yeni ulaşım üçgeni”nin merkezinde yer alıyor.
İnegöl, 30’dan fazla ülkeye ihracat yapan mobilya sanayisi, nüfus büyüklüğü ve ticari hacmiyle fiilen bir il merkezi gibi çalışıyor.
MustafaKemalpaşa ise tarımsal üretimi, gıda sanayisi ve geniş yüzölçümüyle bölgesel kalkınmanın önemli merkezlerinden biri hâline gelmiş durumda.

Ege Bölgesi’nin Mega İlçe Kuşağı: 12 İlçe Birden İl Kapasitesini Aşıyor

İzmir, Aydın ve Manisa’nın bazı ilçeleri, nüfusları ve ekonomik rolleri gereği il olmayı çoktan hak eden yapılar sunuyor:

• Bergama: Tarih-turizm potansiyeli + OSB büyümesi
• Aliağa: Petrokimya, liman işletmeleri, ağır sanayi
• Torbalı: En hızlı büyüyen sanayi ilçelerinden biri
• Ödemiş – Nazilli – Salihli: Tarımsal güç + ticaret hacmi
• Alaşehir – Söke: Üzüm, pamuk ve tarımsal sanayi üretim merkezleri
• Kuşadası: Türkiye’nin ilk büyük turizm markası
  Her bir ilçe, nüfus yoğunluğu, ekonomik çeşitlilik ve kentleşme kapasitesiyle Ege’de yeni bir idari yapılanmanın kaçınılmaz olduğunu gösteriyor.

Turizmin Süper İlçeleri: Bodrum – Fethiye – Alanya – Manavgat – Serik

Turizm gelirinin büyük kısmını taşıyan bu ilçeler, birçok ilin toplam bütçesinden daha yüksek ekonomik hacim yaratıyor.
Bodrum ve Alanya, 12 ay yaşayan nüfusları, uluslararası havalimanlarına yakınlıkları ve yabancı yerleşimci yoğunluklarıyla ayrı bir kent dokusu oluşturuyor.
Fethiye, hem turizm hem tarımsal üretim hem de coğrafi genişlik ile adeta üç şehirlik alanı kapsıyor.
Manavgat ve Serik, Antalya’nın turizm yükünü taşıyan dev bölgeleri olarak kendi başlarına bütünleşik şehir modeline sahip.

İç Anadolu’da İl Olmaya En Yakın İlçeler: Polatlı ve Konya Ereğlisi

Polatlı, Ankara’nın batıya açılan kapısı olarak demiryolu, karayolu ve tarım ticaret merkezi rolüyle ön plana çıkıyor.
Nüfusun sürekli artması, askeri birlikler, tarım sanayi ve lojistik alanları ilçeyi Ankara’nın ikinci büyük merkezi hâline getirdi.
Konya Ereğlisi ise geniş tarım ovaları, sanayi kuruluşları, demiryolu ağı ve stratejik konumuyla İç Anadolu’nun doğal il adaylarından biri olarak değerlendiriliyor.

Akdeniz’in Lojistik ve Enerji Merkezleri: İskenderun – Ceyhan – Erdemli – Silifke

İskenderun Körfezi, Türkiye’nin enerji ve ağır sanayi sahnesinin en kritik noktası.
Ceyhan, enerji boru hatları, rafineri yatırımları ve liman projeleriyle doğal bir enerji başkenti konumunda.
Erdemli ve Silifke ise tarımsal üretim, Mersin limanına yakınlık ve hızla büyüyen konut alanlarıyla, Mersin’in hem batı hem doğu kanadında “çift merkezli şehirleşme” ortaya çıkarıyor.

Güneydoğu’nun Yükselen Kent Adayları: Viranşehir – Midyat – Silopi

Bu ilçeler, sınır ticareti, nüfus artış hızı, geniş coğrafi yapılanma ve kentleşme dinamikleriyle öne çıkıyor.
Midyat, kültürel turizm ve el sanatları ekonomisiyle Mardin’in en güçlü alternatif merkezlerinden biri hâline geldi.
Silopi, Habur Sınır Kapısı’na yakınlığı sayesinde ticaret hacmi ve lojistik yoğunlukla “bölgesel ticaret şehri” görünümünde.
Viranşehir, Şanlıurfa’nın doğu yakasında tarımsal üretim ve ticaret bağlantılarıyla büyümesini sürdürüyor.

Doğu Anadolu’nun Yeni İl Çekirdekleri: Erciş ve Doğubayazıt

Van Gölü çevresinde Erciş, nüfusu, ticaret ağı, ulaşım merkezi oluşu ve yeni şehirleşme projeleriyle Doğu’nun büyüyen metropol ilçesi hâline geldi.
Doğubayazıt ise Gürbulak Sınır Kapısı, ticaret hacmi, stratejik konum ve Ağrı Dağı turizmiyle sınır kenti potansiyelini aşarak il merkezi özellikleri göstermeye devam ediyor.

Uzmanlara göre Türkiye’nin özellikle Batı ve Güney kıyılarında “il olmaya hazır” birçok ilçe bulunuyor. İl yapılması planlanan ilçeler, hem mevcut illerin idari yükünü hafifletecek hem de kamu hizmetlerine erişimi kolaylaştıracak.

Ancak süreç, yalnızca nüfus değil; ekonomik güç, coğrafi konum, ulaşım ağları, belediye altyapısı ve bölgesel ihtiyaçlar doğrultusunda şekilleniyor.

Yeni çalışmanın işaret ettiği tablo, Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda 10–15 yeni il kazanabileceğini gösterirken, bölgesel dengelerin de bu doğrultuda yeniden kurulabileceği değerlendiriliyor.