TCMB’den YENİ KARAR: 50 KURUŞ ÜRETİMİ DURDURULUYOR . MALİYET 3 TL’yi AŞTI


Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yüksek enflasyon nedeniyle yeni banknot basımını reddederken, madeni paralarda da maliyet baskısı derinleşiyor. Geçtiğimiz yıl 10 ve 25 kuruşun üretimini durduran darphane, yıl sonuna kadar 50 kuruş basımını da sonlandırmaya hazırlanıyor. Ekonomistler, 50 kuruşun üretim maliyetinin 3 TL’yi, 1 TL’nin maliyetinin ise 4,3 TL’yi aştığını vurguluyor.
Madeni paraların üretimi neden duruyor?
Darphane kaynaklarına göre, küçük madeni paraların üretim maliyeti değerlerinin katbekat üzerine çıkmış durumda. Kullanılan bakır, nikel ve çinko gibi metallerin uluslararası piyasalardaki yüksek fiyatları ve artan enerji giderleri, darphaneyi sürdürülemez bir maliyetle karşı karşıya bırakıyor.
10 ve 25 kuruş tarihe karıştı, sırada 50 kuruş var
Geçtiğimiz yıl alınan kararla 10 kuruş ve 25 kuruşun basımı tamamen durdurulmuştu. Şimdi ise 50 kuruşun üretimi sonlandırılıyor. Piyasadaki mevcut paralar kullanılmaya devam edecek olsa da yeni basım yapılmayacak. Böylece, günlük hayatta özellikle küçük alışverişlerde kullanılan bu paralar zamanla tedavülden çekilmiş olacak.
1 TL’nin üretim maliyeti 4,3 TL
En dikkat çekici maliyet kalemi ise 1 TL madeni parası oldu. Bir adet 1 TL basmak için 4,3 TL harcandığını belirten ekonomistler, “Bir paranın üretimi kendi değerinin 4 katından fazlaya mal oluyorsa, bu durum ekonomik açıdan sürdürülemez hale gelir” değerlendirmesinde bulunuyor.
5 TL madeni paralar gündemde
TCMB, küçük madeni paraların üretimini azaltırken, geçtiğimiz yıl sınırlı şekilde piyasaya sürülen 5 TL madeni paraların kullanımını artırmayı planlıyor. Bu adım, hem maliyet baskısını azaltmak hem de küçük alışverişlerde kullanılacak alternatif yaratmak için kritik görülüyor.
Banknotlarda direnç: Yeni kupür neden basılmıyor?
Enflasyonun yüzde 70’leri aştığı bir dönemde 500 TL ve 1000 TL gibi yeni banknotların gündeme gelmemesi, kamuoyunda tartışma konusu. Uzmanlara göre Merkez Bankası, yeni kupürlerin piyasaya sürülmesinin “yüksek enflasyonun kalıcı olduğu” algısını güçlendireceği endişesiyle bu adımı atmıyor.
Vatandaşın cebindeki madeni paralar geçerliliğini koruyacak
Darphane’nin üretimi durdurması, mevcut madeni paraların kullanımını engellemiyor. Halihazırda vatandaşın elinde bulunan 10, 25 ve 50 kuruşlar, tedavülden çekilmedikleri için yasal ödeme aracı olmaya devam edecek. Ancak uzun vadede bu paraların dolaşımdan fiilen kaybolması bekleniyor.
Enflasyonun günlük hayata etkisi
Küçük madeni paraların işlevini yitirmesi, vatandaşın günlük yaşamında da değişikliklere yol açacak. Market alışverişlerinde “kuruş üstü” uygulamalarının neredeyse tamamen kalkması, yuvarlama alışkanlığının artması ve küçük meblağların hesaba yazılması bekleniyor.
Dijital ödeme sistemleri öne çıkacak
Ekonomistler, bu gelişmeleri nakit kullanımında bir dönüm noktası olarak yorumluyor. Küçük madeni paraların üretimden çekilmesi, kredi kartı, banka kartı ve dijital cüzdan kullanımını hızlandıracak. Uzun vadede ise nakit para yerine elektronik ödeme sistemlerinin ağırlık kazanması öngörülüyor.
Geçtiğimiz yıl piyasaya sürülen 5 TL’lik madeni paralar, ilerleyen dönemde daha geniş ölçekte dolaşıma sokulacak. Bu adım, küçük madeni paraların kullanımının azalmasına karşı alternatif olarak değerlendiriliyor.
Enflasyon ve metal fiyatları üretimi zorlaştırıyor
Ekonomistler, madeni para basımındaki yüksek maliyetin iki temel sebebine dikkat çekiyor: yüksek enflasyon ve metal fiyatlarındaki artış. Bu durum, küçük madeni paraların ekonomik sürdürülebilirliğini ortadan kaldırıyor.
Banknotlarda neden değişim yapılmıyor?
Küçük paraların dönemi bitiyor mu?
Türkiye’de özellikle küçük madeni paraların üretim maliyeti, değerlerinin birkaç katına çıkmış durumda. Uzmanlara göre bu süreç, nakit kullanım alışkanlıklarını değiştirebilir, kartlı ve dijital ödemelerin daha da yaygınlaşmasına yol açabilir.